سنگ عقیق در جواهرسازی و کاربردهای آن
سنگ عقیق در جواهرسازی کاربرد گسترده ای دارد. دلیل این کاربرد گسترده را باید در باور مردم به خواص این سنگ زیبا و زیبایی بصری خیره کننده آن جستجو کرد. در دانش کانی شناسی این سنگ را در طبقه کانی های کوارتز قرار می دهند. ساختار عقیق از سیلیس تشکیل شده است. ایران یکی از منابع طبیعی سنگ عقیق است.
خواص سنگ عقیق
به سنگ عقیق در جواهرسازی خواص زیادی نسبت می دهند. اما مشهورترین و شناخته شده ترین این مجموعه خواص را باید در ویژگی های روانی این سنگ گرانبها جستجو کرد. یکی از این خواص تعمیق تمرکز و شفافیت ذهن است. ذهن زیر تاثیر خواص عقیق، به یک شفافیت خوشایند می رسد. خاصیت دیگر این سنگ گوهرین به هاله انسان و میدان های الکترومغناطیسی اش بر می گردد. سنگ عقیق هاله و میدان های پیرامونی انسان را به یک ثبات مطمئن می رساند. عقیق یک مبدل نیرومند انرژی نیز هست. همه نیروهای منفی و تاریک را به نیروهایی روشن و مثبت تبدیل می کند. این کار بر ذهن انسان یک تاثیر آرام کننده می گذارد. با سنگ عقیق ذهن به آرامشی بی همتا می رسد.
سختی سنگ عقیق
سختی سنگ عقیق در جواهرسازی را بر پایه مقیاس سختی موس می سنجند. این مقیاس و درجه بندی سختی در سال ۱۸۲۲ میلادی به دست فردریک موس آلمانی ابداع شد. در مقیاس موس، سختی سنگ ها از ۱ تا ۱۰ درجه بندی می شود. سختی سنگ عقیق بر پایه این مقیاس بین ۶.۵ تا ۷ درجه بندی شده است. ورن مخصوص آن هم ۲.۶۶ تعیین شده است.
انواع عقیق
سنگ عقیق در جواهرسازی به خاطر تنوع و زیبایی، محبوبیت زیادی دارد. انواع و گونه های مختلف این سنگ قیمتی به رنگ ها و طرح های چشم نوازی یافت می شوند که هر کدام هواخواهان خود را دارند. از این میان می توان به انواع زیر اشاره کرد :
عقیق شجری : این گونه از عقیق به یک منظره طبیعی می ماند. بر روی آن شکل های زیبای درخت مانندی رشد می کنند که آن را در میان خویشاوندان دیگرش، تک و بی مانند می کند. عقیق شجری به رنگ خاکستری و نیمه شفاف یا اصولا بدون رنگ یافت می شود.
عقیق چشمی : این شکل از سنگ عقیق در جواهرسازی هواخواهان زیادی دارد. این عقیق از دوایر هم مرکزی تشکیل می شود که نقطه ای تیره در میانه آنها خودنمایی می کند. به خاطر ساختار چشم گونه اش، به عقیق چشمی معروف شده است.
عقیق مجوف : به خاطر حفره هایی که بر سطح خود دارد به این نام معروف شده است.
عقیق خزه ای : ساختار آن از بلورهای سبز رنگ خزه شکل تکوین یافته است. پسوند خزه ای نیز به این خاطر به این سنگ داده شده است.
عقیق دژی : بر بدنه این شکل از عقیق تصویری شبیه به یک دژ کهن قابل تشخیص است.
عقیق منظره ای : این نوع سنگ عقیق در جواهرسازی به خاطر شکل بی مانندش معروف است. در واقع مانند تابلویی از یک منظره طبیعی است. گاهی نیز درختانی بر سطح آن دیده می شوند. علت نامگذاری آن هم به این دلیل است.
عقیق لایه ای : در این نوع عقیق، لایه هایی موازی دیده می شوند. ساختار لایه لایه و موازی این سنگ زیبایی هندسی چشم نوازی به آن می بخشد. به خاطر این لایه های سنگی موازی است که در جواهر سازی به عقیق لایه ای مشهور شده است.
سنگ عقیق اصل
تشخیص سنگ عقیق اصل از تقلبی یک مرحله پیشرفته از کار با سنگ عقیق در جواهرسازی است. در واقع این کار امروزه به یک مهارت آزمایشگاهی تبدیل شده است. تشخیص عقیق اصل از غیر اصل و مصنوعی در گذشته راحت تر از زمان فعلی بود. چرا که سنگ های مصنوعی تولید شده در آن زمان، کیفیت خیلی پایینی داشتند و با چشم غیر مسلح نیز می شد این وضعیت را ملاحظه نمود. اما پیشرفت تکنولوژی، کیفیت سنگ های مصنوعی را بهبود بخشید. به همین خاطر هم امروزه تشخیص عقیق اصل از مصنوعی به کاری سخت تبدیل شده است.
در حقیقت دیگر با چشم نمی توان اصل را از مصنوعی تمیز داد. تنها راه تشخیص، مراجعه به آزمایشگاه های گوهر شناسی است. در آنجا با دستگاه ها و روش های دقیق و حرفه ای، از جمله تاباندن نورهای خاص و بررسی میکروسکوپی سنگ، عقیق اصل را از عقیق مصنوعی جدا و متمایز می کنند.
قیمت سنگ عقیق
سنگ عقیق در جواهرسازی به روش های گوناگونی قیمت گذاری می شود و نمی توان بر همه زیر شاخه های این سنگ گرانبها، قیمت واحدی گذاشت. در واقع عوامل مختلفی در این روند قیمت گذاری تاثیر می گذارند. اندازه و ابعاد سنگ عقیق یکی از این عوامل مهم است. عامل مهم دیگر رنگ عقیق است. این واقعیت در عقیق های سرخ نمود بیشتری دارد. هر چه این سرخی افزون تر باشد، قیمت نیز متفاوت تر می شود.
آبدار بودن یا همان شفافیت عقیق نیز بر قیمت آن اثری افزایشی می گذارد. یک عامل دیگر پاکی و درجه خلوص سنگ است. اصالت عقیق یکی دیگر از مجموعه عوامل تاثیر گذار بر روند قیمت گذاری است. اینکه سنگ عقیق یمنی، برزیلی، خراسانی یا از سرزمین های دیگر باشد، قیمت آن را متفاوت می سازد. علاوه بر همه اینها هر چه سنگ عقیق کمیاب تر باشد، قیمت آن هم بیشتر است.
کاربرد عقیق در جواهرسازی
همانطور که گفتیم کاربرد سنگ عقیق در جواهرسازی گستردگی زیادی دارد. به خاطر خواص زیادی که به این سنگ نسبت داده می شود، سفارش برای آن زیاد است. به ویژه اینکه در روایات اسلامی هم به کاربرد این سنگ توصیه شده است. گر چه بیشتر به عنوان نگین انگشتر به کار می رود اما کاربرد آن به همین یک مورد خلاصه نمی شود. از آن در گردنبندها، دستبندها و ساخت گوشواره و دیگر شکل های جواهر سازی نیز استفاده می شود.
برش های عقیق
سنگ عقیق در جواهرسازی به شکل های مختلفی برش می خورد. سنگ خام عقیق با کمک دستگاه، به صورت های مختلفی همچون تخت و دامله در می آید. در واقع برش ها بسته به نوع کاربرد و سلیقه مشتری می توانند به شکل های تخت یا مدور درآیند.
